Adrie Adriaan van Luttervelt

'Arie' was de zoon van Johanna Christina Harms en Arie Adriaan van Luttervelt.

* 'Er waren meerdere gevechtsonderdelen, zoals de 16.GB en der 35.RI. De 35.RI behoorde tot de troepen in de IJssellinie Zuid. Dat was een met maar liefst 15 (extra) zware mitrailleurs, een stuk PAG en twee mortieren versterkt bataljon dat de sector Zutphen verdedigde. De 3e Compagnie verdedigde de brugomgeving zelf, daarbij geassisteerd door politietroepen (brugkazematten) en pioniers (voor vernielingen en versperringen).

Van de versterking was op 5 zware mitrailleurs alles bij 3-I-35.RI ingedeeld, en bovendien had men een tweetal zware mitrailleurs en twee 4,7 cm AT kanonnen in de kazematten ter beschikking. Voor Nederlandse begrippen dus een buitengewoon goede bewapening.”

“De commandopost [CP] was in De Hoven ingericht, aan de linkerkant van de IJssel tegenover Zutphen. Er werd de gehele ochtend gevochten langs de IJssel bij Zutphen, in hoofdzaak met de troepen van de SS Leibstandarte Adolf Hitler (SS-LAH) (stoottroep van 227.ID) die oversteekpogingen deden.

Diverse pogingen werden afgeslagen. Maar na 1400 uur waren inmiddels de Nederlandse kazematten uitgeschakeld, door treffers of munitiegebrek, en slaagde de Duitsers erin ten zuiden van de brug de overzijde te bereiken. Ze omsingelden de CP (gevestigd in de kelder van een huis) en zodoende ontstond een man-tegen-man gevecht met de Nederlanders die van geen overgave wilden weten.

De compagniescommandant werd daarbij gewond, één soldaat zwaar gewond (soldaat R.T.F. van den Broek, die aan zijn verwondingen overleed) en vier manschappen sneuvelden direct. Eén van hen was de soldaat-ordonnans Arie van Luttervelt. De andere drie waren de soldaten C.J. Barends, D. van Keulen (soldaat-telefonist) en H. Visser (tamboer / ordonnans). De rest van de CP bezetting gaf zich hierna over. Elders waren nog twee man omgekomen bij de verdediging.”

Hoeveel Duitsers bij het gevecht rond de CP sneuvelden is niet bekend*. Negen man van SS-LAH sneuvelden bij Zutphen en twee man van 227.ID.

De aanval op de westelijke verdediging aan de IJssel werd door III./SS-LAH [3e bataljon] ondernomen, waarbij met name de 9e en 11e Kp de voorhoede vormden. Het SS verslag meldt over de aanval dat men vooral ook van eigen ('tekort liggend') artillerievuur hinder ondervond en daarbij ook twee gewonden kreeg. Tijdens de zuiveringsactie langs de bunkerlinie en het dorp had men 'empfindliche Verluste', maar details worden niet gegeven. Wel dat men 4 officieren en circa 200 manschappen gevangen nam.

De 'mooiste' toevoeging in het Duitse verslag is dat men meldde tegen een Hollands 'Eliteregiment' te hebben gevochten! Een verkapt compliment aan de verdedigers, maar een absoluut verzinsel. Het regiment werd gevormd door twee bataljons van de oudste lichtingen. Het 1e bataljon was daarentegen - uniek voor hooggenummerde regimenten - mede door de instroom van 18.GB, door jonge dienstplichtigen gevuld. Wellicht dat de SS mede daardoor dacht met de beste kwaliteit Nederlandse troepen te maken te hebben, daar men wist dat de IJssellinie door de mindere Nederlandse regimenten was bezet.

In algemene zin meldt het Duitse verslag wel het aantal slachtoffers, zijnde zes doden (wat er uiteindelijk negen waren) en 15 gewonden.“De verdediging bij Zutphen was overigens een compliment waard. Hoewel de Duitse operatie tegen het midden en noorden van de IJssellinie door de spits (SS-LAH) uiterst zwak werd geleid en daardoor de aanval over de IJssel - volgens Duits schema - veel te laat werd ingezet, lukte het hen pas rond 1400 uur de oversteek te maken. Ook toen hield de NL verdediging niet op te vechten, maar streed men nog twee uur door op diverse locaties.

Een weerbarstigheid die lang niet overal werd gezien, maar opvallend genoeg langs de IJssel en Maaslinies - de linies die het slechtst waren ondersteund en vrijwel geheel door hoge regimenten waren bezet - op veel locaties werd waargenomen. Des te treuriger dat de gevechten in de Maas- en IJssellinie zo weinig aandacht kregen in de geschiedenisboeken.”  

Het totaal van welgeteld 13 Duitse doden viel er bij Zutphen (beide zijden rivier), waarvan 11 van de Waffen SS (daarvan twee wegens verwonding elders). Aan Nederlandse kant vielen 19 doden; 11 daarvan van 2-16.GB.

De Nederlanders hadden net als de Duitsers een patroonrantsoen van 120 patronen en voldoende voorraad voor aanvulling. (Bron: Grebbeberg.nl)  

**'Nederlandse militairen van het Ie bataljon van het 35e Regiment Infanterie – circa tachtig man – boden vanuit de kazematten – twee grote en vijf kleine – aan de Heufse zijde krachtig weerstand. Verscheidene rubberen bootjes met Duitse militairen werden tot zinken gebracht. Nadat echter enkele kazematten door de Duitse artillerie waren uitgeschakeld en bovendien aan Nederlandse zijde de munitie op raakte, slaagden de Duitsers er om 14.15 uur in op de westoever een bruggehoofd te vormen. De Duitse bevelhebber besloot de gehele 227. Infanteriedivision bij Zutphen de IJssel over te laten steken. (Bron: KijkopZutphen.nl)

Als datum van zijn overlijden wordt in de officiele papieren de 10e en de 12e mei 1940 genoemd.

Zie: Nationaal Archief

Zie: WW2Memorial

Zie: Discussiegroep

Zie: Oorlogsgravenstichting

Zie: Online-Begraafplaatsen

Zie: Erelijst van Gevallenen

Zie: Keuring

Zie: Vrijwillig Landstormkorps Luchtwachtdienst groep Zutphen

Zie: Dagboek van de commandant van het 35e regiment infanterie luitenant-kolonel H.J. Nolthenius

Zie: IJsselllinie mei 1940 TBO Verslag van Kolonel Dwars (Westervoort1940.nl)