Stedendriehoek

K. Hardonk: Opnieuw een dag vol belevenissen. 's Morgens komen op de weg Deelen - Hoenderloo vijf wagens met Duitsers, waarvan een door paarden en de andere vier door ossen worden getrokken. Plotseling verschijnen 15 Amerikaanse vliegtuigen, cirkelen boven het transport en één duikt direct naar beneden en mitrailleert de kleine colonne. Vol schrik vluchten de inzittenden het bos in.

Als ze eindelijk terug durven komen blijken de paarden op hol te zijn geslagen. Enige ossen liggen dood langs de weg. Even later verschijnen al mensen uit Hoenderloo met bijlen en messen. Ze snijden aan de dode dieren en trekken met de buit af terwijl de verschrikte Duitsers hen laten geworden. Dan ontdekken de Duitsers dat twee machinegeweren ontbreken. Ze dreigen Hoenderloo uit te moorden wanneer deze niet terechtkomen. Een poosje daarna worden beide wapens gevonden en drijft de bui over. Die dag heeft menigeen in Hoenderloo zich aan ossenvlees tegoed gedaan.

Tegen 12 uur verschijnen in Apeldoorn manschappen van de 'Hermann Göring´divisie. Zulke verlopen kerels hebben we hier nog niet gezien. Geen fiets is voor hen veilig, damesfietsen, tandems, jongensfietsjes, alles is van hun gading. Een fraaie bende! Om 6 uur trekken ze af, lange rijen op gestolen fietsen.

Even later verschijnt een afdeling infanterie, blijkbaar uit Amersfoort, tenminste volgens de opschriften op de gevorderde bakfietsen, waarop soldaten zaten. Zij konden vermoedelijk niet meer op eigen kracht de tocht volhouden. Een glorieuze intocht van het beroemde Duitse leger.

Voor een groot deel schijnt alle discipline zoek te zijn. Officieren zie je niet behalve voorbijsnellend in luxe auto's. Van alle kanten rijden vrachtauto's voorbij met troepen en materiaal. Onafgebroken rijden zware wagens langs, bedekt met groene takken, camouflagenetten. Bij de wielen bossen hei om ´kopspijkers´ van de wegen te vegen! Nu ik dit schrijf (half elf) passeert juist een lange stoet op gevorderde fietsen met goede banden, houten banden of zonder. Ze rijden de Korenstraat in. Vermoedelijk blijven ze vannacht hier.

Om fietsen te bemachtigen werden zelfs de schuurdeuren ingetrapt. En maar steeds passeren vrachtauto's. Het lijkt of het hele Duitse leger als een ongeordende massa op Duitsland terugtrekt. Het gerucht gaat dat een tweetal NSB-ers gedood is. De belangstelling van de ingezetenen concentreert zich in hoofdzaak op de voedselvoorziening, de fietsenstelerij en het passeren van het ´leger´ van het ´Herrenvolk´.

W. van Houtum: De NAC [krant] drukt een mededeling van de NSB af. Deze tracht de wilde vlucht van zijn leden goed te praten vanwege de evacuatie van vrouwen en kinderen. Daarna zullen de mannen terugkeren. Ze zullen hun werk hervatten om (dit staat er letterlijk) de bevelen van de Leider op te volgen rond wie zij zich juist nu in onverbrekelijke trouw scharen.

De burgemeester van Apeldoorn maakt bekend dat de gasdruk van 6.30-8.30 uur, 11-13 uur en van 17-19 uur normaal zal zijn. In de overige uren zal er geen gas zijn. Pont doet in een tweede mededeling een oproep tot bezinning en orde. In een derde waarschuwt hij de bevolking voor het strooien van spijkers en glas op straten en wegen. Dit met het oog op de Duitse represaille maatregelen. Onder andere het verbranden van naburige huizen.

In Ugchelen is bijna overal inkwartiering tot zelfs 150 meter nabij ons huis. Wij rollen er nog net door. De Duitsers gaan in Apeldoorn weer tot massale fietsenvorderingen over. Een valschermdivisie, die van Amersfoort naar Bentheim wordt overgebracht, verschaft zich de fietsen en haalt bovendien nog bij de bakkers het brood uit de manden. Bij een wasserij worden alle aanwezige fietsen in een auto geladen. Naar de banden wordt niet gekeken. Op de kazernes zijn toch luchtbanden genoeg!

Om 11.30 uur 's morgens komt een Brits vliegtuig over dat snel hoogte verliest. Het landt op een bouwland in de buurt. De circa dertig jarige piloot is overstuur en vernielt het toestel niet. De Duitsers die op het Patertehuis ingekwartierd zijn arresteren hem direct. Hij krijgt echter een nette behandeling. Men is het nog niet eens over het type van de jager. Naar de raketinstallaties te oordelen is het een Typhoon.

's Avonds rijdt er door Apeldoorn een lange colonne boerenwagens met paarden bespannen. Deze komt vanuit Arnhem en rijdt naar Zutphen. Zowel de wagens en paarden zijn gestolen van boeren in Noord Brabant.

[Terug naar Duitsland vluchtende Duitse soldaten]