En dan denk ik telkens aan Zutphen, dat in de vuurlinie ligt. Hoe zou de bevolking het maken, hoe is het met Lieny (Lien, verloofde in Zutphen) en haar ouders en Gé (...

Lieny, Gé en Pa en Moe Strubbe [J. Strubbe, leeraar Ambachtsschool, Warnsveldseweg 35] sterkte en houden jullie je maar goed. Wij zullen sterk trachten te zijn in de...

Ik vreesde het al! Het laatste Nederlandse legerbericht meldde, dat de Nazi’s tussen Deventer en Arnhem over de rivier getrokken waren… Hoe verder we kwamen, hoe meer...

Heit [zijn vader] en ik vertrekken om half zes Middel-Europese tijd (vannacht ingevoerd) naar Zutphen. In Heerenveen bemerken we de eerste tekenen van de Nazi’s: de...

In Warnsveld en in de Varkenswei bij de Albert Cuypstraat, stonden kanonnen, die orders ontvingen van een uitkijkpost bovenin de St. Walburgiskerk […]. De kogels suisden...

En elke minuut, dat wij samen zijn en ons gelukkig prijzen, samen te mògen zijn, laten tientallen jongens voor hùn vaderland het leven. Nee, wij, Lien en ik, hebben de ...

In Zutphen werd zeer hevig gevochten. Twee grote rivier-kazematten, vijf kleine, een oud kanon en een stuk afweergeschut moesten het opnemen tegen de 227e Divisie. De...

In Zutphen kwamen jongens uit Rotterdam aan, die de hel ontvlucht zijn en beschrijven, hoe de binnenstad er uit ziet: van het Hofplein is niets meer heel; op de Coolsingel...

En hoe is het mogelijk, dat er in je eigen land zoiets gebeurt! Dat de gruwelen van de oorlog, die je anders - ook al niet zonder ervan te huiveren - alleen op de film...

Heit vertrok ’s avonds nog naar Brummen, waar men hem met vreugde ontving. Lien en ik maakten nog een wandeling langs de verwoeste IJselkade, waar tal van kogelgaten de...

Maar de Nazi’s zeiden: 'Op een gegeven ogenblik hebben jullie geen munitie meer en wij wel manschappen' en gingen door met het zenden van manschappen. Tenslotte gaven de...

Terug naar het noorden, met de post van een tiental Zutphense kennissen, aan familieleden in Leeuwarden.

Een Vickers Wellington vloog naar Zutphen waar de bommen werden afgeworpen op een knooppunt van kanalen. Er werden geen resultaten waargenomen. Tien minuten later...

In Zutphen werden 2 niet ontplofte FLAK-granaten aangetroffen. (Bron: Armaex)

Zie: Lijst van gebeurtenissen in 1940

Na enig overleg met Leeuwarden & Zutphen (sinds Kerstmis 1939 was er een nauwere verbintenis ontstaan met de zuster van mijn Zutphense vriend) besloot...

Zie:
a) Bezetting (kijkopzutphen.nl)
b) ...

Zie: Lijst van gebeurtenissen 1942

Gelezen en geschreven, ‘s avonds gewandeld met vader Strubbe en oom Pé. Vader Strubbe vergiste zich bij kennissen herhaaldelijk met mijn naam: ik heet nu Wierda, óók...

In Brummen bij de Leifferinks. Veel in de omgeving en op Veluwe (Zijpenberg - Imbosch, enz.) gefietst. Op 12 maart van de Bronkhorsterweg af zware aanval gezien op Essen (...

Een Geallieerd toestel wierp een bom af op een FLAK-transporttrein bij Zutphen. Hierbij werd geen schade aangebracht. (Bron: Armaex)

Britse jachtvliegtuigen vielen o.a. een trein in de buurt van Zutphen aan. (Bron: Armaex)

Bommen op Buitensingel en Coehoornsingel te Zutphen. Drie huizen verwoest.(Bron Groot Graffel)

V1, 4 huizen verwoest, enige honderden meters van
de Jacob Damsingel. (Bron: Groot Graffel)

In Zutphen en op enkele andere Gelderse Stations zag ik wagons vol Duitse spoorbeambten, alle bewapend met geweer en revolver, die in tijden van nood de zorg voor de...

Nu komt er uit Zutphen bericht, dat de wichelroedeloper en aardstralendeskundige Bolt van Warnsveld, wiens goede resultaten op het gebied van de aardstralen mij...

Ons menu:

‘Stelt U voor: des morgens, zodra ik met een slaperig
gezicht aan de ontbijttafel verschijn, moet ik beginnen met een stapel ‘wittebrood’ sneden...

Een ongeveer 21-jarige jongeman uit Zwolle,
Ger Wevers, zoals vele jongeren ondergedoken,
werd in Amsterdam aangehouden en geheel onderzocht. Ze konden niets...

Met behulp van deze grote in jagers opgehangen fotocamera's werden aanvalsdoelen vastgesteld.

Zie: DotKaData  en

Zie...

In de nacht van Zaterdag op Zondag zagen ze in Zuidzuidoostelijke richting een geweldige brand met heel veel ontploffingen en oplaaiingen. Zij veronderstelden, dat het een...

Een ander teken van Duitse afweer tegen eventuele Nederlandse aanvallen in de rug komt uit Zutphen. Lien schrijft, dat er daar nu mensen worden opgepikt. Het...

In Zutphen is de oud-burgemeester, mr. J. Dijckmeester, gearresteerd.

Steeds meer gevallen van tuberculose doen zich voor; de kranten bevatten dezer dagen al een waarschuwing van professor dokter Sleeswijk om vooral niet te veel te...

Zie: Film https://www.youtube.com/watch?v=AEu8ZvCPoSQ

en

Zie: Film ...

Een trein tussen Brummen en Zutphen ter hoogte van km 25.6 werd aangevallen. Hierbij raakten drie personen gewond. (Bron Armaex)

Zie Film Greatest Raids ...

De Nazi’s hebben weer 24 personen ter dood veroordeeld en 22 reeds doodgeschoten. Het zijn twee groepen van 12 en 9; de eerste was een geheime groep uit Gelderland, die...

Vrijdag 16 Juni 1944 werd de wereld opgeschrikt door de sensationele aankondiging van de aanvang van de Duitse vergelding tegen Engeland in de daaraan voorafgaande nacht....

Verder zijn er op dit ogenblik talrijke troepenverplaatsingen. Op mijn reis naar Zutphen zag ik verschillende treinen met manschappen en materiaal Hollandwaarts gaan.

Vaak brave mannen (vaders, bakkers, boeren, accountants, etc.) werden door Hitler in een oorlog gesleurd. De meesten die wilden vluchten werden geëxecuteerd. Men schat ca...

De Duitse soldaten van nu variëren in leeftijd van 15 tot 24 jaar. Er zijn enkele ouderen bij, officieren, maar die zijn bijna alle invalide [..]: de commandant heeft een...

Van de Duitse soldaten individueel ondervindt men niet zoveel last. De meesten zijn ‘goed’, geloven niet meer in de ‘groszen Deutschen Sieg’ en proberen veel te weten te...

In het geheim werd er al met de Geallieerden onderhandeld over een wapenstilstand. Veel Duitse soldaten waren na vier jaar oorlog oorlogsmoe. De Grote Overwinning was...

Na de aanslag op Hitler had de Reichsführer-SS Heinrich Himmler het in het leger alleen voor het zeggen. De door hem gevormde SS moest nu 'das Traum' verwezenlijken.

Gisteravond hebben we Syka’s bed op Gé’s kamer gezet voor de veiligheid. Ik ben met tegenzin in mijn bed bij ‘t raam gestapt, maar kon ook niet slapen van ’t geweldige...

Met duizenden gingen Duitse soldaten, maar ook burgers, met z’n allen op de vlucht richting westen en Das Vaterland. Op de vlucht voor de Russische soldaten waarover...

Trouwens, de nadering van de Geallieerde legers heeft ook hier op de zwartehandelprijzen haar invloed! Zo hoorde ik vanmiddag, dat de melkbonnen (1¾ liter 2%’s melk), die...

Zie Film: https://www.youtube.com/watch?v=QQmSIdBwSy8

Maandag begon de eigenlijke uittocht van NSB-ers en Rijks Nazi’s. Het gerucht, dat de Amerikanen voor Nijmegen stonden en ‘t zien van de enorme vlucht [van Duits soldaten...

Zo rijden lange colonnes kriskras door de stad, zonder de goede uitweg te kunnen vinden. Ze rijden verschillende malen hetzelfde rondje, steeds weer door behulpzame...

De Zutphense bevolking lachte, voor het eerst sinds zovele jaren, wanneer een Duitse colonne langstrok en nog groter was de vreugde, wanneer men...

Maandag waren ijlgesprekken & dringende Regeringsgesprekken nog mogelijk, maar Dinsdag, toen ik via het in Zutphen gevestigde...

Gisteren zijn er veel fietsen gekaapt of geruild voor slechtere. Een man zou trouwen in Den Bosch, vandaag & wilde op de fiets erheen. In Brummen werd zijn fiets...

De treinen lopen niet meer. Kei is op de fiets naar Leeuwarden vertrokken na veel bandengeplak ‘s morgens. Voor zijn vertrek was er een hevig geschut op Duitse colonnes...

Om drie uur kregen de Rijks Nazi’s (o.m. onze buurvrouw Götzen [A.J.K.K. Götzen, monteur, Warnsveldseweg 37] aanzegging om zich op De Kap te Warnsveld te verzamelen. De...

De geruchten, dat de vluchtende Duitse troepen bij Enschede niet over de grens mogen en dat daar alles in de knoop zit, zijn volgens een Enschedeër onjuist; er is niets te...

Rotterdam is inderdaad zo goed als bevrijd [Niet dus]. De Amerikanen zitten diep in Holland. (Het gerucht!) De Duitse auto’s, die passeren, rijden voornamelijk in...

Vandaag minder gerij. Wat rijdt vlucht niet meer zoals in den beginne, maar ‘t is een leeghalen van het land [..]. In de Laarstraat worden bussen en auto’s met kranten...

Het aantal vliegende bommen op Engeland neemt door de Geallieerde vorderingen in Frankrijk en België sterk af. Er wordt gemompeld, dat ook in Nederland startplaatsen voor...

Wat er passeert, zijn doorgaans de erbarmelijke resten […] van gehele divisies, compagnieën, enzovoort. Zo stonden op de Boompjeswal te Zutphen ongeveer 20 auto’s, die,...

Er wordt gemompeld, dat de Duitse nazileiders zich al van nieuwe namen en papieren voorzien om aan hun straf te ontkomen en dat zij van plan zijn na de capitulatie een...

Men zal er goed aan doen, sommige geruchten met een korreltje zout te nemen! Het gerucht speelt momenteel weer een grote rol. Enkele voorbeelden: In Zutphen was men er...

In Zutphen kwamen soldaten aan, die nog met angst en beven vertellen van de Amerikaanse aanvalsmachines in Frankrijk. Zijn troep was blootgesteld geweest aan een moordend...

Er stond allang een stel auto’s voor onze deur en een dikke Mof ijsbeerde rond. We vonden het vervelend, zoals die vent telkens inkeek, maar we dronken toch rustig onze...

De angststemming onder de Nazi’s, die naar Duitsland snelden, nam nog toe, toen verteld werd, dat de SS, de troepen (die Zaterdag en Zondag het eerst door Zutphen...

Vannacht was er een reuze lawaai, schieten? afweer? bommen? Het blijkt, dat vliegtuigen hebben geschoten op een Duitse colonne, die op de Buitensingel stond waar men bij...

Over de tijdelijk in Zutphen wonende, nationaal bekende, verfilmde Walraven van Hall
Zie: ...

Omstreeks elf uur gisteravond passeerden hier heel wat fietsende Nazi’s, zelfs op bakfietsen. Velen reden op massieve of houten banden; sommigen zo op de velg. ‘t Was een...

Om half elf hoorden we bij Zelders aan de deur gepraat. Moeder naar voren om door ’t raampje te luisteren. Het bleek, dat twee jonge Duitsertjes aan ’t fietsen vorderen...

Vanmiddag waren er vliegtuigen boven de stad. Een Engelse jager is in de uiterwaarden tegenover de Bult van Ketjen terechtgekomen (& enkele dagenlang daar blijven...

Vlak na het luchtalarm denderden acht pantserwagens of kleine tanks door de straat. Er zaten 5 à 6 kerels op, die luchtafweer bedienden. Het waren pantserauto’s op...

Twaalf Moffen met ketels tussen zich in, gaan nu eten halen. Men zegt, dat ‘t Graffel voor hen moet koken.

Er rijdt niet veel vandaag. Wel in westelijke richting; men zegt naar Brabant. Zelders [buurman] beweert, dat de Amerikanen & Engelsen ons land binnenstromen....

Zojuist luchtalarm. Moeder en ik waren op de Bernhardlaan om een brief te posten en voor achten nog even een paar warme voeten te lopen, toen we vier vliegtuigen hoog naar...

Op straat wordt verteld dat Prins Berhard, die de leiding van de ondergrondse Verzetsbeweging in Nederland op zich genomen heeft, in België zijn hoofdkwartier heeft...

Even voor achten 's avonds (speruur!) stonden we nog bij Zelders op de stoep te praten met Zelders zelf, zijn vrouw & de evacué. Syka stond nog een huis verder, bij...

De krant meldt, dat de V1 weer actief geweest is boven Engeland. Berichten uit Den Haag laten ons weten, dat dit monster tegenwoordig afgeschoten wordt uit de duinen bij...

De Zutphense burgers graven in Baak en Steenderen. Burgemeester Tesebelt heeft zelf voor een groot deel de leiding. Hij tracht ‘t ene ogenblik lollig te zijn en dwingt op...

Alleen al in Aken maakten de Amerikanen 12.000 Duitse krijgsgevangenen. De Duitse soldaten gaven zich liever over aan de Amerikanen dan bij de Russen. Begrijpelijk, want...

Door de landing bij Arnhem raakte de top van de NSB in grote paniek. ‘Foute Hollanders’ die wisten te ontkomen naar Duitsland, werden in de streek rondom Lüneburg, onder...

Zeer weinig gerij. In de stad zagen we ongeveer 100 Moffen (ik dacht ‘Grüne’, maar hoorde dat ‘t ‘Feldgendarmerie’ was). Oude kerels (Duitse) op de fiets, zwaarbepakt,...

In de stad was een ‘bekkenslager’ (In 1930, toen wij in Zutphen kwamen, kende Zutphen nog z’n stadsomroeper, die een groot geelkoperen bekken had. Hij verdween spoedig...

Om half twee was er luchtalarm, maar we hoorden niks. Moeder opende de achterdeur, toen er plots dichtbij hevig geschoten werd. Nog nooit zijn we zo snel in de kelder...

Er gaat ook weer meer voorbij: militairen & meiden; de Rijks Nazi’s hebben aanzegging gekregen om te vertrekken. Pantserwagens, ook een kapotte. Alles naar ’t oosten...

Plotseling een hevig lawaai bij de Buitensingel: botsing. Een hele opstopping voor huis met een reuze lawaai: (Hierbij zij aangetekend, dat zij aan de Warnsveldseweg wonen...

In Zwolle zijn Dinsdag ruim 200 machinisten en dergelijke niet opgekomen. Dit zal ook mede te wijten zijn aan het intensieve trein beschieten door de Tommies in de laatste...

Nu staat er voor de Watertoren een versperring van prikkeldraadblokken & alle auto’s worden aangehouden. De hele morgen hebben vliegtuigen de lucht hoog doorkruist,...

Ik heb verder vrij goed gemafd, maar moeder sliep niet meer dan twee uren. Veel, nee massa’s auto’s, tanks, lawaaiig rupsbandenspul, benzine-tankauto’s, huifkarren met...

Hierbij ’t laatste nieuws uit deze contreien. Ze vliegen telkens nog weer. Nieuwe troepen zouden tussen Arnhem en Apeldoorn staan? Engelse krijgsgevangenen in de Hoven?...

Drill tijdens opleiding tot Landwacht. Met moeite kan je het lachen inhouden; is het niet dat je je realiseert dat je tegelijkertijd kijkt naar ‘het uitschot van de...

Door de nazi's als als vergelding in brand gestoken boerderij..

De hele middag hebben ze erg gevlogen; onzichtbaar achter de dunne bewolking. Om vijf uur vloog er een aantal laag over; ze doken en schoten geweldig in de richting ...

Seiss-Inquart moet vannacht in Zutphen geslapen hebben in het beruchte huis van Duppe [J.B.C.J. Duppen, Deventerweg 54].

Ik mag hier een voorval uit Brummen aan toevoegen. Ook daar passeerden de Engelse krijgsgevangenen: Een meisje beantwoordde hun V-groet met twee opgeheven vingers en een...

Ik ben zojuist even de stad in geweest, overal staan groepjes mensen; vreemdelingen met kinderen en koffers en sombere gezichten. Het zijn uit Eindhoven gevluchte NSB-ers...

We horen nu, dat de 186 krijgsgevangen Canadezen waren opgesloten in ’t Levisonpakhuis over [op] de Mars. Ze hebben ze dus wel ten spectacle rondgereden! Er gaan nu...

Onze NSB-burgemeester heeft de secretarie vanmorgen laten weten, dat hij van de trap is gevallen en niet kan komen.
Er zitten nu vier [NSB-?] burgemeesters […] in de...

Controle op de Eefder brug
Het verhaal gaat, dat er op de Eefder brug contrôle was van de Landwacht. Ze hielden een auto met hoge Duitse officieren aan, de  papieren...

Er trekken veel pantserwagens en zwaar geschut voorbij in beide richtingen; ook Rode Kruiswagens, ditmaal echte. Wij pakken alles in het sousterrain voor een eventueel...

De berichten zijn slecht: ze hebben Nijmegen en Arnhem helemaal niet [..]. Er wordt geweldig gevochten en in Nijmegen moet een pantserslag woeden. Ze vrezen zelfs de brug...

Er is geen man meer op straat [..], ze worden zó ingerekend. Ook de bakkers wagen het er niet op en driekwart Warnsveld zit zonder brood.
Ook ‘t grootste deel van ‘t...

Scherpenzeel, Lunteren en Woudenberg zouden ook al in Engelse handen zijn, maar gisteren is Clara Eggink (dichter Bloems vrouw) [J.C. Bloem, bekend nationaal dichter en...

Joop Hiettink [J. Hietbrink, kantoorbediende, Warnsveldseweg 39] kwam zonet met een spannend Wildwestverhaal aandragen:

Smeenk (een Landwacht met een rood Oostfront...

Enkele dagen geleden liet burgemeester Tesebeld in Warnsveld al de mannen van 15 - 60 oproepen om te graven.
Broere [P. Broere, hfd opzichter gem. landerijen,...

In de vooravond en tot 12 uur (gister, 24.00 uur) hebben ze geweldig gevlogen. Moeder heeft wel vijf zien vallen. Dus steeds gedender en ook hevig kanongebulder. Eng!

Het ziekenhuis was enkele dagen geleden ontruimd op 25 ernstige patiënten na, maar nu loopt ‘t gestaag weer vol. Bijna elke dag zijn er wel twee burgers, die door scherven...

Melk en brood wordt niet meer bezorgd. Om drie uur zou de kolenvoorraad van de Leeszaal voor vordering getaxeerd worden. We hebben met man en macht gesleept om een...

Vandaag helemaal geen nieuws. Ook de kanonnen houden zich even stil. Vanmorgen patrouilleerden vliegtuigen. De laatste berichten zijn, dat Arnhem geheel ontruimd moet...

Een werkelijk historische opname! Tijdens de oorlog moesten veel burgers een heenkomen zien te vinden waar ze naar toe konden vluchten. Sommige onderkomens bleken...

In of bij de trein moeten wagons paarden gestaan hebben. 200 paarden zijn levend verbrand of kapotgeslagen […]. Ontzettend. In de weide zijn de pony’s van Harenberg [J. en...

4 Britse Typhoons (438 sqdn/143 Wing) vielen het spoor ter hoogte van coördinaat E.917962 aan met 8 x 500 lbs met 24 sec. vertraging. Alle bommen kwamen binnen het...

Het treinemplacement gezien vanuit een deerlijk gehavend Deventerweghuis boven, is een sombere donkere zwarte massa met verwrongen wagen karkassen en rokende hopen. Vanaf...

Op deze dag werd de op het station Zutphen geplaatste Duitse munitietrein door de Geallieerden gebombardeerd. De schade was enorm. Tientallen jaren daarna werd in...

Vannacht allemaal erg onrustig geslapen. Eerst steeds weer vliegtuigen en tot 4 uur + schieten. Toen heel veel gerij op straat. Moeder zegt wel 25 pantserwagens richting...

Zutphen 28 september 1944 (Bron: Armaex)
Een munitietrein bij het station Zutphen werd gebom-
bardeerd en kwam tot ontploffing. Twee personen...

Er spoedden zich allemaal mensen uit de stad naar hun huizen; ze lopen dicht langs de muren en maken omwegen, want langs de Gracht is het niet vertrouwd, de lange...

‘s Morgens heel vroeg al Vliegende Hollanders van Dinsdag in de tuin gevonden. Om 8 uur een hevig geschiet; zo erg, dat Syka uit de badkamer naar de kelder stoof met enkel...

We zijn zojuist even op het Departement van Koloniën aan de Coehoornsingel geweest, dat ook ernstig beschadigd is. We stonden juist weer met Syka thuis te praten, toen het...

Heel veel huizen waaronder vrijwel alle van de Deventerweg en de Coehoornsingel bij de Buitensoos zijn onbewoonbaar en gevaarlijk verklaard […].

Er staan nog 12...

De volgende dagen - we hebben het reuze druk en ‘s avonds bij het kleine pitje doe je weinig - hebben we helpen ruimen bij Vaags [B.H. Vaags, notaris, nu Burg....

Zojuist (5 uur) een Rode Kruis autootje voor de deur. Moeder op de stoep, ziet al boos, denkende dat ze de weg willen vragen maar.... Boukje Boswijk stapt eruit met nog...

Vanmorgen de hele tijd telkens vliegtuigen schietend + afweer. Oma wel 8 x in de kelder. Ze zeggen: gemunt op locomotieven, seinhuizen, enz. Vanmiddag ook nog weer tot ± 4...

De kanonnen bulderen weer. Mooi weer. Weinig gevlieg geen geschiet. Om 12 uur weer bommenwerpers, onzichtbaar. Er zijn vast veel overgekomen, tot nu 3 uur toe vlogen ze....

Het Rode Kruis deed heel veel goed werk in de Tweede Wereldoorlog. Vooral met haar voedselpakketten was ze zeer populair onder de vele duizenden gevangenen. Zelfs van het...

Wat het Zaterdagmiddag nu precies geweest is weet niemand. Zwaar Duits geschut, munitietrein bij Leuvenheim, bombardement van Emmerik met luchtdrukbommen. Alles wordt...

De Voedseltoestand in de grote Hollandse steden wordt ernstig en wanneer de Bevrijding nog lang op zich laat wachten, zal de honger er heel wat slachtoffers gaan eisen....

Vandaag een stel fietsende Moffen op allerlei fietsen naar het Oosten. Onder ‘t eten weer; een geschreeuw naar onze kant en daar werden vlak voor ons huis een paar jongens...

Rustige nacht. Wel weer kanongebulder ver weg, beter weer, lichte bewolking, toch geen vliegtuigen. Er is een grote Rode Kruis colonne langs de Emmerikseweg gekomen, zegt...

Mooi weer, dus vliegtuigen. Om 9 uur Oma van de badkamer gehaald naar de kelder vanwege geschiet. Toen gelukkig de hele dag niet meer dichtbij, wel steeds in ‘t Zuiden....

Na die eerste schieterij, de 28ste, waren er al een paar gewonden binnengebracht en de doktoren waren een been aan ’t amputeren (van een Mof onder narcose) toen die...

Heldere lucht, wel veel vliegtuigen, zo nu en dan. Het schieten is steeds ver weg. Eefde, Baak, IJsel en de buitenwegen voor de troepen. Vier vrij harde bommen.
Er...

Voorbij Degenaar keken we achterom en zagen, dat diens hele achterhuis was weggeslagen. Alleen de winkel stond nog en de bewoners liepen vertwijfeld heen en weer met wat...

De Leeszaal lui waren al weg, dus toog ik alleen verder. Langs de kerk naar de Langehofstraat. Achter in de Bakkerstraat zag je een grote rookkolom, door de vlammen...

Door het bombardement kwamen 73 burgers [zie Stolpersteine !] om het leven en raakten acht vermist.

De IJsselbrug, het spoorwegemplacement,...

Zaterdagmiddag toen ik de stad in was om o.a. bij Degenaar [M.W. Degenaar, kruidenier, Marspoortstraat 16] boodschappen gedaan had, (per fiets) zag ik op de Nieuwstad een...

Akelig al die gezichten op de brancards. Binnen was ieder druk en was ‘t vreeslijk vol en liep ieder elkaar in de weg zodat ik gauw weer weg vluchtte.

Op de...

Ja, al die dagen vooral de eersten, zag je steeds brancards met gewonden en later alleen doden door de stad dragen.
Lang niet genoeg mensen konden helpen puinruimen...

Mej. Hofman [mej. J.H.C. Hofman, onderwijzeres, Spittaalstraat 26A] had een handkar opgescharreld en daarmee gingen we naar de Berkelkade, waar we bij v.d. Scheur [A.F....

Het bleef echter angstig tot er ‘s middags de bewolking kwam. De hele verdere dag hebben we met de kar gesjouwd en gelopen om alle eetwaar, beddeboel, kostbaarheden e.d....

Op 14 oktober kreeg de immens populaire Feldmarschall Erwin Rommel een staatsbegrafenis. Weinigen wisten echter dat hij, als deelnemer aan het moordkomplot op Hitler, de...

De Nazi’s zeggen: Er is reuze goed gemikt; zelfs de averechtse luchtstroom in de midden luchtlaag is gecorrigeerd [..], echter iets te sterk, vandaar de verkeerde...

Apenstert
De hele Rozengracht is één puinhoop. De 2 huizen aan de Apenstert staan nog net en dan weer puin tot de Landbouwschool, waar vlak vóór, een bom viel (de 1e...

Het is anders wel goed voor elkaar: Overal grote groepen Technische Noodhulp of Rode Kruis en ook een gemeentearbeider werken hard mee. Alles wat op straat loopt draagt...

De eerste dagen hebben we alleen met kostbare spullen gereden: mooi glaswerk en porcelein, beddengoed, kleden, enz. Alles is ondanks het primitieve inpakken nog heel...

Allemaal erg zwaar en minder leuk. In hoeverre je dan van leuk kan spreken in de verminkte huizen vol puin, glas, stof, gruis, en van in de buurt van die bom in de tuinen...

Het Stationsplein is ook even vreeslijk, 6 bommen. Eén midden op Manus. Overal diepe kraters, alles even kleurloos en de blik op de stad ontzettend. Onherkenbaar. [..] Tot...

In Holland hadden ze ‘t direct veel beter. Vervoer van Genderingen per tram via Doetinchem naar de Bremen, waar de tram stuk ging en ze met wagens en een ½ tram verder...

Ondertussen was Woensdag al een comité in het leven geroepen voor huisraad en kleren collectie, voor de getroffenen van Zaterdag: Rampcomité Rode Kruis.

Een 50...

De kleinzoon van Bielde[r]man, toen de eerste bom viel op ’t Stationsplein, holde, nee vloog naar huis, met zijn vriendje, door de nog niet hele verwoeste Barlheze.
...

Voor alle doden was geen kistenhout genoeg, zodat van afbraakhout ruwe blanke kisten getimmerd werden. Allemaal opgebaard achter de preekstoel in de kerk. Dinsdagmiddag...

Ook veel boodschappende mensen (Zaterdagmiddag, pas de bonnen uit) zijn omgekomen. Ja de ± 50 bommen hebben heel wat uitgericht. Iedereen is nu erg bang en schrikachtig....

Ik viste naderhand nog een paar families op, die op elkaar en onderling stonden te wachten en de groep waren kwijtgeraakt en bracht ze nog in onze wijk onder. Het ware...

Je zag de gekste dingen: Een zeer artistiek jong stel was op de huwelijksreis. Allen hadden mooie schoenen aan die een schoenfabriek juist enige dagen tevoren had...

In de Walburgiskerk mochten sommige kisten Dinsdag nog open maar velen waren al dichtgeschroefd. Op de Graaf Ottosingel hangen grote lijsten met doden, gewonden en...

Gisteren zag ik plots Erik Z. in de stad. Hij was met Jauke komen fietsen hierheen om het eens te bekijken. Hij krijgt deze brief mee (zie hieronder). Vanmiddag weer net...

Wij kwamen de volgende morgen bijeen aan de Emmerikseweg en daar werd de organisatie besproken: Iedere geleider trok met een helpster langs zijn wijk en bracht op papier...

Het is een vreeslijke rommel soms, al die verschillende kleren, goede en slechte, hele en kapotte, maar toch wel leuk werk. Vooral ‘s middags is er prettig veel hulp. Soms...

6 Britse Typhoons (263 sqdn/146 Wing) vielen de
spoorwegen ten zuidwesten van Zutphen aan met 12 x 500 lbs vliegtuigbommen. Ter hoogte van coördinaat E.9293 werd het...

12 Britse Spitfires (401 sqdn/126 Wing) vielen 8 x 500 lbs en 6 x 250 lbs met 0.25 sec vertraging een spoorwegkruising ter hoogte van coördinaat E.935949 aan. Een...

Acht Britse Typhoons vielen het spoor bij Zutphen aan. Vier Britse Spitfires (442 sqdn/126 Wing) vielen de spoor)brug aan bij Zutphen op coördinaat E.9495 waarbij 4 x 500...

11 Britse Spitfires (332 sqdn/132 Wing) vielen met 8 x 500 lbs vliegtuigbommen het spoor aan waarbij ter hoogte van coördinaat E.9296 een voltreffer werd geplaatst. ...

Geallieerde jachtbommenwerpers vielen de stad Zutphen en de sluizen aan. (Bron: Armaex)

24 Britse Boston bommenwerpers vielen de sluizen bij Zutphen aan. (Bron: Armaex)

Lijst van gebeurtenissen in 1944

Twee Duitse Bf 109 stortten neer in de buurt van Zutphen. (Bron: Armaex)

Een Britse Mustang jachtbommenwerper van 126 squadron werd door FLAK geraakt en stortte ten westen van
Zutphen neer. Britse jachtbommenwerpers vielen spoorwegdoelen...

Britse jachtbommenwerpers voerden aanvallen op het spoor uit met raketten bij Zutphen. (Bron: Armaex)

12 Britse jachtbommenwerpers (329, 74 & 340 sqdns-/145 Wing) vielen met 250 en 500 lbs vliegtuigbommen diverse spoorwegen aan waarbij o.a. ter hoogte van coördinaat E...

Tussen 16 december 1944 en 25 januari 1945 vond de voor de rest van Holland belangrijke Battle of the Bulge plaats. Doel was de terugverovering door de Duitsers van de...

Overal zijn die granaten ontploft, zooals in de Rozenhoflaan, bij de Coehoornsingel en ‘t Ziekenhuis. ‘t Was bestemd voor de IJselbrug en ‘t Station, om de [Duitse]...

Britse bommenwerpers voerden aanvallen uit op vijandelijke transporten bij o.a. Zutphen. (Bron: Armaex)

Britse Mosquitos vielen spoorwegverkeer aan bij o.a. Zutphen. (Bron: Armaex)

Nu is Vader gisteren 6 uur met een handkar met Kardijk (J. Kardijk, telegrafist bij de Spoorwegen, Warnsveldseweg 31) op stap gegaan naar ‘t midden ongeveer bij boerderij...

Er komen nog steeds menschen over de brug met eterij. Hoe ze ‘t leveren? ‘k Ben zoopas naar de bakker geweest en gevraagd om weer Weermachtsbonnen te ruilen, maar ze...

Om half 2 waren ze er weer met de 1ste lading. Ze konden het samen haast niet door de zandwegen krijgen en moesten wel 14 boompjes weer afladen. Na 1 uur schaft gingen ze...

Ja, mijn verjaardag begon ‘s morgens 5 uur ingeluid te worden door de V1, die we al zoowat vergeten waren. Weer zoo’n 8 à 10-tal achterelkaar, waarvan eén bij de...

‘s Morgens juist voor Vader opstappen zou, kwamen de V1’s weer. Zoo’n heel ritsje weer. De 5de was plotseling stil [..] en meteen werd ik in mijn bed opgelicht. Gé sprong...

Mevr. Dell kwam ‘s middags en ook de oudelui Zelders (met 2 pakjes theesurrogaat) en Tante Lies met koffie (met 3 pond havermout). Oom Pe had het te druk. De Bloms [T....

Er moet vandaag groot alarm zijn geweest. De meesten soldaten zijn naar ‘t front, wordt verteld en gister gingen alle poepenmeiden uit de Albert Cuypstraat en...

Vader zou met die kapper [bomen] kappen en er was geen voerman te krijgen. Toen ‘t eindelijk wezen zou, bleek het de [bomen]kapper, dat ‘t bosch door de Organisation Todt...

Die arme Geertsma [N. Geertsma, handelsreiziger, Beukerstraat 62] moest zich 15 Maart bij de Todt melden en ging op zijn gemaakte fiets (nieuwe binnen en buitenband er op...

In Zutphen liepen aan het eind van de oorlog zeer fanatieke jonge Hitlerjugend rond. Compleet gehersenspoelde jonge knapen. Goed getrainde rücksiglose killers. De...

De Lente is begonnen. ‘t Is 10 uur en er kwam geen brief van jullie. De laatste was, toen Kei [haar schoonzoon dus] de bonnen van Lien stuurde. Ik stuur deze maar weg....

Nu, hè hè, ‘t was niet leuk meer. Daar ging ‘t luchtalarm en daar waren een massa vliegtuigen, ‘t afweer kwam van alle kanten op ze aan. Een geknetter, maar rustig vlogen...

Om twaalf uur in de nacht van Donderdag 22 op Vrijdag 23 Maart was ’t groot alarm en wat gingen er veel troepen langs, meest naar de stad. Zeker naar de treinen of over de...

Ja, vannacht hoorden we weer vliegers en tegen 3 uur kwamen de V1’s ook opzetten, 4 gingen vlak over ons heen. Veel lichtflitsen in ‘t Zuiden en opeens een dof ‘gebom’ en...

Vader zou naar Hengelo (G) gaan om 2 liter melk te halen, maar ik wilde het niet hebben, want wat al niet aan melk halende mensen zijn er in de omgeving gedood! Drie op de...

Ik kwam thuis en vertelde ‘t Vader, toen er gebeld werd en er iemand van ’t Algemeen Ziekenhuis kwam vragen of ik me weer beschikbaar stelde voor bloedtransfusie. Nou, ‘k...

Vader is weer eens naar Harfsen. Juist een brief van Gezien Kuik. Ze schreef, dat Tante Ine op een Zondag er havermout en erwten gebracht had. Ze vond het toch zoo bijster...

Gé gaat in bed lezen, maar Zaterdag wilde ‘t niet lukken, ‘t was zo onrustig en kwart voor 8 (ik was juist klaar) daar begon het. Geluiden om van te beven en Gé is...

Films  opgenomen vanuit Duitse en Geallieerde jagers, op het moment van schieten: Amazing RAF Gun Camera footage! -...

[General Friedrich] Cristiaansen moet in [Hotel] Buitenzorg gezeten hebben met zijn staf. Er moeten hoogheren bij [het bombardement] omgekomen zijn? Wie, wat, hoor je niet...

Prins Bernhard

De Amerikanen en Engelsen bleven hun bedenkingen houden bij de prins. Hij was en bleef per slot van rekening een Duitser…. Daarnaast...

Ik zal de kleren maar weer in de kelder hangen. Wat is goed en wat niet?
Een man uit Doetinchem vertelde vanmorgen dat Wehl al beschoten wordt, maar dat de...

Er zijn daar trouwens op de Binnenweg bij kasteel ‘De Voorst’ al bommen gevallen. Er is daar nu veel afval van stukgeslagen bomen.

Vader en Kardijk willen er met...

Maandagmiddag drie uur. De mannen zijn teruggekomen met een eikenboom. Ze mochten hem niet zagen, maar hebben hem den boswachter voor vijf gulden afgepingeld.

In...

Ze [vader en Kardijk] waren juist vanmorgen weer thuis of daar kwamen 4 bommen in die buurt [Bos 't Velde] terecht. Het afweer was daar ook even in actie geweest. Vader...

Mogelijk al over de grensGisterenmiddag liep ‘t gerucht door de stad, dat de Engelse radio om het uur uitzond, want de oorlog kan elk ogenblik aflopen en de mensen geloven...

Juist tussen twee aanvallen waagde ik [naar de wc te gaan] en toen hoorde ik onze buurvrouw roepen. Ik naar de waranda en daar kwam ze huilende zeggen, dat ‘t kleintje nog...

De bruggen zijn zò zwaar geladen [met munitie], dat als de Warnsveldsewegbrug de lucht in gaat, het voorste [huizen] blok er waarschijnlijk aangaat. Wat blijft er dan van...

De Nazi's bleven tot aan het eind een geduchte tegenstander. Een na de oorlog geïnterviewde soldaat: “Wij geven nooit op, dat zit in het Duitse karakter’.

Dwangarbeiders keren terug
Veel doodmoeie (Nederlandse) arbeiders uit Duitsland komen langs. De bakkerie geeft ieder van die mannen, zonder bon, een ¼ broodje. Ze...

Vanmorgen vroeg hoorden we, dat er een V1 in vlammen stond en nog over Warnsveld scheerde en viel op ’t pleintje bij de Molen. 11 dooden en nog 2 vermisten. ‘t Ding is...

Gisteravond kwam Gé thuis en had een verhaal, dat de lui weer op de fietsen moeten letten. De Mof wil ze soms zelfs uit de huizen halen, zooals in October ’44.

Bannink was er ook. Die zijn vrouw zit nu voor de 3de maal op ‘t Graffel. Zielig, he? Nu zou hij naar Den Haag terug, maar kon niet de brug over.

Om 9 uur een bel! Jeminé, niet opendoen, (Gé gesproken). Dus stiekum afwachten. Weer een bel (hard) en gepraat (stil blijven lamp uit, zien of die Mof weggaat). Vader...

Film Brummen Martelingen, verkrachting en moord in Brummen - YouTube

Vandaag weer veel Moffen naar ‘t Oosten met pantservuisten op de schouders, mannetje achter mannetje, onder de boomen, in de ganzenpas dus. Ze durven weer. De geheele dag...

Verder brief uit den Haag, van Oom B. Ze waren doodgelukkig met de kleine pakjes en ‘t brood van de Duitsche bonnen. Jammer dat ik ze niet weer kan krijgen.
Haar...

Veel doodmoeie (Nederlandse) arbeiders uit Duitsland komen langs. De bakkerie geeft ieder van die mannen, zonder bon, een ¼ broodje. Ze hadden er clandestien meel voor...

Jagers schieten op FLAK bij [Huize] ‘de Voorst’
Er wordt verteld, dat ze toch eerst Nederland zullen bevrijden. Daar zie ik toch tegen op. Die 3 bruggen zitten ons...

Een Britse Typhoon jachtbommenwerper (247 squadron) stortte neer bij Brummen. Britse Spitfire jachtbommenwerpers (322 squadron) vlogen een gewapende verkenning in het...

28 maart 1945 (Bron: Armaex)
8 Britse Typhoons (193 sqdn/146 Wing) vielen met 500 lbs vliegtuigbommen spoorwegen aan waarbij 3 voltreffers op het spoor ter hoogte...

De vliegtuigbommen, die liggen nog voor een deel op de bruggen. Ook dingen als groote zwarte suiker brooden. De helft zit nu in gaten onder het bruggendek en daar gaat het...

Daar gaat, na een geweldige ontploffing, de brug van de Kapperallee, bij de sluizen eruit! Daar steeg een geweldige rookkolom omhoog. De Todt is nu weg!

De helft van alle 40 tot 50 miljoen doden in WWII waren burgers. Hier liggen bijv. de door een bombardement gedode Nijmegenaren.

Langs de weg langs onze huizen staan wel een 20-tal fietsen van Moffen die patrouilleren. We moesten 5 uur binnen zijn, maar niemand wist het. Nu is er gewaarschuwd. In...

Hitlerjugend op de fiets -als geheim wapen- onderweg in Frankfurt, met aan hun stuur de beruchte Panzerfaust, waarmee ze de Geallieerde tanks te lijf gingen.

2de Paaschdag. Zittende in de kelder om 4 uur schrijf ik dit. Zaterdagmiddag om 1 uur, nadat het huis keurig voor de Paasch in orde was, kwamen de sensatieberichten over...

Vanmorgen om 7 uur hoorde ik iemand op straat zeggen, dat de tramwagen voor de versperring bij de Kazerne geschoven was. ‘t Verkeer dus uit Warnsveld gestremd.

De laatste V1 hoorde ik de laatste Maartdag en die viel. Vader schroefde de groote spiegelruiten eruit, bang voor de ontploffing van de brug. Daar zitten we geweldig voor...

Later begon ‘t er toch op te gelijken, dat de [Warnsveldseweg]brug de lucht in ging en nu begon de heele buurt de ramen eruit te halen. In de hoop ze te redden. Daar bij...

Het kanon, dat zoo te keer ging vanmiddag, schoot op verkenningstroepen in de buurt bij Wichmond, is gezegd. Zoojuist gingen een paar kinderen de fietsen volgeladen, naar...

Volgends de laatste geruchten zaten de Canadezen vanmorgen om elf uur nog twee kilometer van Zutphen. Het bericht komt van iemand, die met Deventer getelefoneerd had. Het...

Hoever het met de oorlog staat, men krijgt er weinig hoogte van. De strijd in Nederland ligt nog steeds onder een veiligheidswaas, maar men weet, dat de Canadezen snel...

Drogenaptoren
Gé is vanmorgen toch nog naar de Leeszaal geweest, maar hoorde daar dat de kelder gevorderd was voor 100 man. Dadelijk hadden ze de Drogenaptoren...

De gaarkeuken kliek van gisteren kon niet meer naar de posten gebracht worden en was vanmorgen zuur. Er komt nu geen eten meer en melk is er niet. ‘t Is een wanhoop voor...

We zijn in koud en hebben nu de achterkamer gesloten en kachel aangemaakt. Gas is er niet geweest.
Geen brood, geen melk, geen kip op straat, dan eenige Moffen in ‘t...

Wat een nacht, wat een nacht! We hebben de 2de vuurproef doorstaan, liggend en halfzittende in de kelder. Vader lei eerst op de divan, maar toen om 11 uur de 1ste granaten...

Ik ben moe! Juist lag ik op de divan, of er werd weer zoo geschoten, dat we hals overkop de kelder in vlogen. Daar op bed gelegen.
Gé [ging] later op brood uit en...

Tusschen geschiet en dikke buien door toch nog 2 brooden gekregen. Vroeg naar bed, er heen gedreven door een ontzettende ontploffing. De rookwolken kwamen uit richting...

‘t Is erg stil op straat, om 9 uur, toen we in de donkere kelder wakker werden. Ondanks veel kanongebulder en fluitende granaten, lekker geslapen. Bij van Bonzel zaten ze...

‘k Maakte de kachel aan en de kamer netjes en daar kwam Tuyt [A.J. Tuijt, Berkelsingel 60], dat de [Warnsveldseweg] brug de lucht in ging. De dichtstbijzijnde bewoners...

Nu gauw de aardappelen koken en pannenkoeken zien te bakken. Vader rammelt. Om 6 uur nog pap gekookt voor Tuyt. Juist opgeschept of daar vlogen de granaten weer. De kelder...

De meerderheid van de Duitsers moesten in de jaren ’30 niets van de Oostenrijker Hitler hebben. Echter, domweg omdat Hitler op tijd, met zijn kleine splinterpartijtje,...

Om 7 uur vanmorgen ketsten de granaten weer. We bleven maar stil op ‘t kelderbeddeke liggen. Toen gerij op straat en door de kier zag ik zoo’n 50 man terugkomen, trekkende...

Even stilte. Kwart voor 8 uur. Daar begint het weer.  Er zijn ongeveer 20 man [..] in ‘t huis van slager Ester [R.A. Ester, slager, Warnsveldscheweg 61, nu afhaalchinees]...

12 uur: Daar gaat de brug van de Bernhardlaan er eerst uit. Gé zat bij de kachel en ik stond erbij. Ooo, mijn hand beeft nóg [..]. Gé dook en de glasscherven rinkelden om...

Om 9 uur hoorde ik wat rijden en zag een klein evacuatiekarretje door 3 Moffen geduwd en getrokken met een gewonde. Vreeslijk gezicht. Alles in verband en bloed, ‘k werd...

Om 11 uur vliegtuigen en een gerikketik. Wat zijn we gelukkig met onze kelder [..]. Later weer een klap, maar ik wil haast niet gelooven, dat het de Julianabrug is, maar...

Weinig geslapen, tenminste ik. De voordeur stond op een kier en ook de andere deuren open. De schildwachten drentelen op en neer bij de telefoondraad.

‘s Avonds nog...

We gingen ons wat kleeden door 2 paar mantels aan te trekken (uitkleeden deden we ook al in geen 5 dagen [..]) en ik stond echt primitief voor iedereen boterhammetje te...

Toch kunnen we voor alles nog komen te staan. Opeens stond de kelder vol smook. ‘t Bleek dat ‘t huis van Hartskerel [B. Hartskeerl, winkelier, Prins Bernhardlaan 243] in...

Doodmoe
Nu is het half 2 uur en wordt het in het Deventerwegkwartier kalm, op een enkele rikketik na. We veronderstellen dat zij nu bevrijd zijn, en het onze beurt...

Er vonden hevig gevechten plaats aan en rondom de Deventerweg en de Schimmelpennincklaan.

[De IJsselbrug ging dan eindelijk de lucht in. De Nazi’s hadden gedacht...

Maar daar begon weer het schieten. Die Mof in de Watertoren opende het vuur. Door onze tuinen achter, slopen de Canadeezen er heen.
 

‘k Zag ten Hoopen [J....

De dag der bevrijding!!!!!!!!! Wat een dag!

En ik kon geen aantekening maken, zoodat ik weer veel vergeten zal. We lagen weer in den kelder en hadden de deuren zoo...

Weer aanslag op watertoren
Om 12 uur weer een klap en weer werd er een poging geprobeerd de Watertoren te laten vallen. Weer gelukte het niet.
Maar Gé, die...

(116) EINDE VAN DE OORLOG 5-5-1945 - YouTube

Opeens zag ik een burger naar Lenderink loopen, om water uit ‘t bassin te halen, waar de heele buurt later heen trok. Meteen ging de rikketik en zag ik de jongeman op de...

Goeie God, wat hebben we een angst uitgestaan [..].

Ik wel het meeste! Ik hield, als er (5, meestal tegelijk) weer granaten op de Watertoren werden afgevuurd, te...

Weer aanslag op watertoren
Om 12 uur weer een klap en weer werd er een poging geprobeerd de Watertoren te laten vallen. Weer gelukte het niet.
Maar Gé, die...

De Moffen verdedigden Zutphen hardnekkig en wierpen er 1.500 fanatieke parachutisten van 15-20 jaar in de strijd, die huis na huis verdedigen en met de vlammenwerpers stuk...

Toen begon van Teerling [J.W. van Teerling, rijwielhersteller, Warnsveldscheweg 43] de telefoonpaal om te hakken en toen Vader en Kardijk de andere, om samen te deelen. Gé...

Toen verveelde het de Tommies en werd het granaatvuur weer geopend. Ondanks dat er een 25 tegenaan vlogen bleef de Mof terugschieten met zijn geweer. Dus weer een 25 pats...

Vader wou eruit, maar Gé zei al, nu komen de straatgevechten! En ja, ze had gelijk.

Opeens werd het vuur geopend. Tik, tik, tik, van de Duitsche geweren. Rikketik,...

‘t Werd onwijs stil. We waren dat niet gewend. ‘t Was moeilijk Vader in huis te houden. Maar ik smeekte het hem, en zei, dat Oom Wim van de wasscherij [Lenderink, achter...

Midden in de nacht trapten ze de deuren in, als de menschen niet gauw genoeg uit de kelders kwamen om open te doen, en droegen mitrailleurs naar binnen en dan maar...

Gé ging naar Warnsveld, omdat oom Pe van geen kwaad bewust, door alles heen gefietst was om eens te zien hoe we ‘t er afgebracht hadden [..]. Zij hadden ook met 7 man in...

De Moffen leken weg te zijn. Dus aan ‘t werk. Wat gegeten (ons laatste stukje brood) en daar om 10 uur een klap. Daar bliezen de Moffen de Watertoren op.

Een...

Ik schreeuwde het [neergeschoten jongeman bij Lenderink] door naar de buren en zoo hoopten we, dat de boodschap over kwam, maar er verscheen geen hulp.
Toen...

In de tuin van onze buurman zijn 6 kraters en in de onze 3. Vlak voor de trap van de andere buur ook één. Dan weer een huis verder, een door ‘t dak, en ga zoo...

Ze haalde mij over mee te gaan. Er liepen weer zoo velen op straat. Ik liet me overhalen, en we waren nog niet van de stoep af, of de Mof schoot weer. In een wip zaten we...

Veel vlaggen, veel Oranje, veel geloop en oppakkerij van NSB-ers, zwartehandelaren, enz.
De wraak gaat me wel wat erg ver [..] voor sommigen. Anderen verdienen het...