Op de vlucht voor het front rond Arnhem

Hieronder een brief van een kennis die in Arnhem bij de telefoondienst werkte:

Arnhem & Ede, 20 october 1944

Beste Oom Piet en Tante Griet,

Jullie zult je wel eens afgevraagd hebben hoe het met mij is gegaan. We zijn er levend afgekomen en daar zijn we al erg blij mee, hoewel we alles hebben moeten achterlaten. We hebben 8 dagen van 17 tot 24 September in een hel geleefd […].

We zaten tussen het afweer geschut in, dan stond het aan de ene kant, dan weer aan de andere. De kogels vlogen over ons huis. Geen water, gas, electra. Voor het water moesten we ½ uur lopen ‘s morgens vroeg, want anders was het weer op. Dan besef je wat water is.

De eerste dagen geen brood. Enfin het was een toestand. Ik ben die week bij mijn vriendin geweest en ben toen met haar en mevrouw en heer waar zij in huis is, naar familie van mevrouw in Ede gegaan. Die mensen zijn in die dagen erg lief voor me geweest, dus konden wij die niet in de steek laten op onze vlucht.

We hadden er al op gerekend dat we weg moesten, zodat toen het bevel aangeplakt was om 11 uur, wij om half een al op stap gingen, lopende en volgepakt. En wat aan de kant van de weg lag. Afschuwelijk gewoon. Enfin we hadden ons leven gered.

De Zaterdag daarna zijn we teruggaan om nog wat kleren te halen. Er was wel wat moed voor nodig om naar een geheel uitgestorven stad te gaan. Ze hadden nog niets geplunderd, maar nu zitten de Nazi’s in onze buurt, dus veel zullen we niet terugzien. Maar ja, dan beginnen we weer opnieuw […].

Het voornaamste is ons leven. Zo zijn we al in Zutphen geweest. Bert en haar Jan? zijn daar. Ik wist niet dat ze daar heen waren getrokken. Er is daar veel bedrijvigheid. Alle mannen beneden 60 jaar moeten loopgraven maken, maar TJ loopt natuurlijk overal tussen door.

Als Zutphen geëvacueerd moet worden gaan ze naar de binnenlanden van Hengelo (G). Vader heeft al een boer opgescharreld. Het is hier erg rustig, net of er geen oorlog is, hoewel we aan de rand v/h front zitten. Renkum, Wolfheze, Wageningen en vandaag Bennekom zijn al geëvacueerd.

Hoe is het daar. Laten jullie eens wat van je horen? Ik schrijf via het Rode Kruis.

Veel liefs van jullie Geeske.